داستان دو شهر

اولین بار بود که یه کتاب از دیکنز می‌خوندم. البته قبلا چند تایی خلاصه‌ی اقتباس شده از آرزوهای بزرگ و الیورتوئیست و دیوید کاپرفیلد و نیکلاس نیکلبی رو توی دوران بچگی و نوجوانی خونده بودم اما خوب این اولین رمانش بود که توی بزرگسالی می‌‌خوندم.

باید بگم که از قدرت داستانگویی دیکنز و از قدرت خلق فضاش شگفت‌زده شدم. برای دوران خودش واقعا اعجوبه‌ای بوده و واقعا بی‌دلیل نیست که کارهاش اینقدر موندگار شدند. اما خوب اطناب و روده‌درازی که ویژگی ادبیات اون دوره هست (قرن 19) توی کتاب دیده می‌شد. ضمن اینکه داستان خیلی قوی نبود و لنگش زیادی داشت.

داستان بر می‌گرده به زمان انقلاب فرانسه و منظور از دو شهر لندن و پاریس هست در اون دوران. دیکنز با دید منفی به انقلاب فرانسه نگاه کرده. درسته که چهره زشت و پلید هر دو شهر را روایت کرده اما پاریس را زشت‌تر و پلیدتر. اشاراتی به زمینه‌های بروز انقلاب داره. به ظلمی که طبقه بورژوا به طبقه فقیر می‌کردند و به اینکه چطوری اون درجه از خشم در وجود طبقه فقیر انباشته شده که منجر به آدم‌کشی‌های پس از انقلاب و به راه افتادن بساط بی‌توقف گیوتین در شهرها و کشتار بی‌دلیل هزاران آدم بیگناه به جرم تعلق به طبقه بورژوا شده. روند حوادث برای ما خیلی آشنا است. انگار این اتفاقات در
چارچوب همه‌ی انقلاب‌ها می‌افته و گریزی ازش نیست. فقط اینکه اروپا این حوادث را در قرن 18 تجربه کرد و ما در قرن 20 (هرچند مسیر انقلاب ما در خیلی وجوه عکس مسیر انقلاب فرانسه بود). یعنی می‌شه امیدوار بود که ما هم 200 سال دیگه از نظر اجتماعی سیاسی به اندازه اونها رشد کرده باشیم! حیف که به عمر ما قد نمی‌ده!

کتاب من رو به خوندن درباره انقلاب فرانسه علاقه‌مند کرد. من نمی‌دونستم زنان چه نقش پررنگی در انقلاب فرانسه داشتند (چه در زمینه‌سازی برای بروز انقلاب و چه تعداد بسیار زنانی که در جریان دوران ترس و وحشت با گیوتین اعدام شدند) دلم می‌خواد اگر بشه در مورد انقلاب فرانسه کمی مطالعه کنم.

من یه نسخه قدیمی از کتاب رو از کتابخونه محل کار گرفتم با شوق و ذوق اینکه بوی کاغذ کهنه می‌ده و قدیمیه و هم اینکه همش فکر می‌کردم ترجمه‌های قدیمی بهتر و امانتدار هستند. اما خوب هم نثر ترچمه ثقیل و سنگین بود. هم کاغذش داشت پودر می‌شد و هم اینکه چون صفحاتش پاره شده بود اصلا معلوم نبود مترجم کی هست. نتیجه اینکه خواندنش برام سخت شد و خیلی طول کشید. اما در کل خواندن این آثار کلاسیک برام لذت‌بخشه. حس می‌کنم دارم کار مهمی انجام می‌دم!

متنی که در ادامه می‌یاد مال اواسط کتابه. بیشتر به همون بخشی اشاره داره که دیکنز داره عوارض انقلاب رو تشریح می‌کنه. زمانی که دوران وحشت و انتقام شروع شده و هر کسی به بهانه‌های واهی به تیغ گیوتین سپرده می‌شه. از ظهور موجودی به نام گیوتین حرف می‌زنه.

هر چقدر که دکتر سخت می‌کوشید و آنی از تلاش و تقلا باز نمی‌ایستاد تا به هر نحو که هست موجبات آزادی چارلز را فراهم کند یا لااقل کاری کند که زودتر به محکمه دعوت شود، سیر حوادث، سریعتر و قویتر از آن بود که از این بابت توفیق حاصل کند. عصر جدید آغاز شد؛ شاه محاکمه و محکوم به اعدام شد؛ جمهوری آزادی و برابری و برادری یا مرگ، در مقابل جهانی که علیه او مسلح شده بود اعلام یا مرگ یا پیروزی را نمود؛ پرچم سیاه، که جزای مرگ را به کسانی که علیه مصالح مملکت اقدام کنند وعده می داد، شب و روز بر فراز منارهای بلند "نتردام" در اهتزاز بود. سیصد هزا نفر که برای سرکوبی بیدادگران جهان به خدمت فراخوانده شده بودند از اکناف و اطراف کشور برخاستند، گویی دندان اژدها را بر سرتاسر ملک افشانده همه جا در تپه و دشت، صخره و سنگ، شنزار و مرداب، در زیر آسمان صاف جنوب و آسمان ابرناک شمال در کوه و بیشه، در تاکستان و در باغات زیتون، در میان علفهای چیده شده و مزارع دروشده، در طول سواحل حاصلخیز و رودخانه‌های پرآب و در میان شن‌های دریاکنار به یکسان بار داده بود. هر نگرانی و تشویشی در این طوفان مستحیل می گشت و این طوفان که در رحمت را بسته بود از میان طبقات پایین برمی‌خاست و از بالا فرو نمی‌ریخت!
درنگی در کار نبود، از رحم و شفقت اثری و از راحت و استراحت خبری نبود و زمان بی محابا می گذشت و به راه خویش می رفت. اگر چه شب و روز با همان نظم و ترتیب زمان جوانی خود از پی هم می آمدند و بامدادان و شامگاهان با بامداد و شامگاه نخستین روز آن تفاوتی نداشتند ولی با این همه، جز این از محاسبه ی زمان خبری نبود. در بحبوحه‌ی این تبی که بر وجود ملت مستولی گشته بود مانند هر وقتی که تبی شدیدی بر وجود بیمار چیره می شود، حساب آن از دست به‌در رفته بود، اکنون جلاد، سکوت غیرطبیعی شهر را در هم می شکست و سرٍ از تن جداشده‌ی پادشاه را به مردم نشان می داد و بلافاصله پس از آن سر ملکه ی زیبا را که موهایش طی نه ماه حبس و بی شوهری و سیه‌روزی به سپیدی گراییده بود به معرض تماشا می گذاشت.
مع الوصف، با توجه به قانون عجیب نتاقض، که در این قبیل موارد همیشه حاکم است، زمان به کندی می گذشت، حال آنکه آتش به سرعت زبانه کشید و همه چیز را می روفت. محکمه‌ی انقلابی در پایتخت، و چهل یا پنجاه هزار کمیته ی انقلابی در سرتاسر مملکت تشکیل شده بود. قانونی در باره ی مظنونین گذشته بود که امنیت و آزادی زندگی را به کلی پامال می کرد و افراد شریف را به چنگ اشخاص شریر می سپرد؛ زندانها از مردمی که جرمی مرتکب نشده بودند و دادرسی نداشتند لبریز بود. بسیاری از این چیزها صورت نظم مقرر و محتوم به خود گرفته بود و هنوز چند هفته ای از استقرارشان نمی گذشت که می نمود قرنها است پایدارند، علی الخصوص که قیافه ای زشت و کریه به صورت آشنا رخ می نمود، گویی از بدو خلقت با مردم مأنوس بود، و این قیافه ی شیئی تند و تیز موسوم به "مادام گیوتین" بود.
این خانم، موضوع و مایه ی تفریح و مزاح عامه بود؛ بهترین علاج سردرد بود؛ از سفیدشدن مو جلوگیری می نمود، طراوت و ظرافتی خاص به پوست می داد. "تیغ ملی" بود که از ته می تراشید. کسی که بر "گیوتین خانم" بوسه می زد و از پنجره به بیرون می نگریست و در سبد عطسه می کرد، مظهر تجدید حیات نوع بشر بود؛ تصویر این خانم جانشین صلیب گشته بود؛ مدلهایی از آن بر سینه هایی که صلیب از آنها رانده شده بود به چشم می خورد، و آنجا که قدوسیت صلیب مورد انکار بود در مقابلش سر تعظیم فرود می آوردند و دعوتش را لبیک می گفتند.
این خانم آن قدر سر از تن جدا کرده بود که هم خود او و هم زمینی که ملوث می داشت یکپارچه خون کبره بسته بود. اعضای این خانم همچون بازیچه‌ی دیوبچه‌ای از هم جدا می‌شد و در مواقع لزوم قطعات آن به هم متصل می‌گردید. زبان سخنوران را در کام می‌کشید، قدرتمندان را به خاک در می افکند و هر چه را که خوب و زیبا بود نیست و نابود می کرد. تنها در یک بامداد، سر بیست و دو دوست را - بیست و یک سر زنده و یک سر مرده را- که همه مقام و موقعیت اجتماعی ممتاز داشتند، ظرف بیست و دو دقیقه از تن جدا ساخت. مأموری که این دستگاه را به کار می انداخت همنام مرد نیرومند کتاب مقدس (سامسون) بود، لیکن با این سلاح به مراتب نیرومندتر و کورتر از او بود و هر روز دروازه های معبد خدا را از پی می افکند.
دکتر مانت در میان این دستگاه وحشت و ذریه ها و اخلاف آن با متانت راه می سپرد. به نیروی خویش اطمینان داشت و با احتیاط به سوی مقصد پیش می‌رفت و ذره ای تردید نداشت که سرانجام شوهر لوسی را آزاد خواهد ساخت. معذلک، جریان حواذث سریع و نیرومند بود و اوقات را با چنان شدت و قوتی می روفت که دکتر همچنان پیگیر و امیدوار بود و چارلز یک سال و سه ماه بود که در زندان به سر می برد. در آن ماه دسامبر انقلاب به چنان خشونت و قساوتی گراییده بود که رودخانه‌های جنوب از لاشه‌ی کسانی که شب‌هنگام به آب می انداختند موج می زد و گروه گروه زندانی در پرتو آفتاب زمستانی جنوب تیرباران می شدند؛ با این همه، دکتر همچنان استوار و پیگیر در میان این دستگاه وحشت و عناصر آن در کار بود. در آن روزها در پاریس هیچ کس به شهرت و معروفیت او و هیچ کس در موقعیتی عجیب‌تر از وضع او نبود. خاموش، انسان و انسان دوست، وجودش جزء لاینفک بیمارستان و زندان بود و فن و دانشش را یکسان به خدمت آدمکش و قربانی می گماشت و در احوالی که از مهارت و تبحر خویش استفاده می کردقیافه و داستان زندانی باستیل، وی را از سایرین متمایز می ساخت. کسی به او سوءظن نمی برد و کسی در صحت عملش تردید نمی کرد، در واقع اگر مرده ای بود که در میان افرادی فانی در جنب و جوش بود باز تا به این حد مبری از سوءظن و تردید نمی بود.

همکار عزیز

به طرز عجیبی همه چیز خیلی شلوغه این روزها. همکار مستقیمم به خاطر اینکه بچه هاش از فرنگ اومدند تق و لق و یکی در میون می‌یاد. بدبختی داریما. یا خودش میره فرنگ یا بچه‌هاش می‌یان! می‌دونم خیلی چیپ و خاله‌زنکم اما خداییش خیلی اذیت شدم این یک ساله. هفته پیش من سه روز نبودم. وقتی اومدم با یک کوه کار تلنبار شده مواجه شدم که خوب کارهای خودم بودن و چشمم کور باید انجام بدم. اما بدیش این بود که همکار نازنین درست همون روز اومدن من جیم زده بود و همون روز یه جلسه بسیار سنگین بود که بنده اصلا در جریان جزئیات مسئله نبودم و باید همه چیزش رو هندل می‌کردم! می‌دونم که نباید زورم بگیره اما چه کنم که می‌گیره. توی دفتر ما اگر ما 10 تا خدمت مختلف به مراجعه کننده ارائه می‌دیم 6 تاش کاملا به من تفویض شده. راستش من اون اولی که اومده بودم اصلا احساس نمی‌کردم که اینها کامل به من تفویض شده و حس می‌کردم فقط دارم یاد می‌گیرم چون رئیسمون هم توی روز اول خیلی تأکید کرد که ما تیم‌ورک برامون خیلی مهمه و می‌خوایم که همه از کار هم سر دربیارن و اگه یکی نبود بقیه جورش رو بکشن و اینا. من هم خر! هی خودم سعی کردم همه کار رو یاد بگیرم. اما متأسفانه کار به جایی رسید که من همه کار رو یاد گرفته بودم پس همه‌اش وظیفه من بود! ای داد بیداد! یه سری کار جدید هم که با ورود به دفتر برای من تعریف شده بود که اونها لزومی نداره بقیه ازش سر در بیارن. در اون مورد تیم‌ورک نداریم و کلا اعتقادی بهش نداریم. اصولا ما به روح اعتقاد نداریم ظاهرا.
آره داشتم می‌گفتم که من مسئول 60 درصد خدمات دفتر شدم و از 40 درصد باقیمانده 20 درصدش مال همکار مستقیم و 20 درصد بقیه هم بین دو تا همکار دیگه که از نوع نخودی هستند تقسیم شده. حالا این همکار مستقیم این 20 درصد خودش رو هم به بهانه بچه‌های خارج‌نشینش هی می‌پیچونه! ای بدبختی! مثلا شب عید بود و من خودم خیییییلی سرم شلوغ بود. بعد همکار گرامی کاری که خودش 1 ماه تمام همه کارهاش رو تعطیل کرده بود بابتش نصفه کاره ول کرد و رفت خارج. بعد ظرف یه ربع یه سری توضیحات به من داد در حد اینکه یه ورق کاغذ داد دست من گفت این عددها رو بخون من بزنم تو اکسل. بعد به رئیس گفت که این خانم آذردخت در جریان همه چیز هست من همه چیز رو براش توضیح دادم فردا روز که قراره برین برای رئیس بسیار بزرگ توضیح بدین این میاد توضیح می‌ده! ای داد بیداد! من به ریش بابام خندیدم که در جریان مسائلم. بعد قرار بود ما اطلاعات رو توی یه سایتی وارد کنیم و نهایتا کانفیرم کنیم. این همکار گفت که من اطلاعات رو وارد کردم (از روی همون اکسل که من عددهاش رو خونده بودم و اون چک کرده بود که همونها توی اکسل خورده) منم خودم سرم شلللللوغ اما روی تجربه قبلی که هر چی گنده‌کاری می‌شد می‌افتاد گردن من بدبخت، رفتم نگاه کردم دیدم عددها با اون چیزی که توی اکسل هست (و روی کاغذها) متفاوته. از اونجایی هم که دوره آموزشی! خیلی کامل نبود مطمئن نبودم که حالا اینا اشتباهه واقعا یا اینکه از عمد اینجوری زده عددها رو. به همکار ایمیل زدم جواب نداد. توی تلگرام نوشتم اصلا نگاه نکرد. شب عید هم بود و من می‌خواستم از فرداش خیر سرم مرخصی باشم که مرخصی‌های بیصاحابم نسوزه! خلاصه فرداش هم پا شدیم اومدیم دیدیم همکار اصلا تلگرامش رو هم نگاه نکرده. دیگه ناچاری رفتم پیش رئیس و گفتم آره اینجوریه. اجازه می‌دین من درستش کنم؟ رئیس نگاه کرده و گفت آره عوضشون کن. خلاصه من عوض کردم ولی کانفرم نکردم و ایمیل زدم به همکار که ببین من اینا رو عوض کردم حواست باشه. آقا یکی دو روز بعد که دیگه من رفتم مرخصی دیدم ایمیل زده به من و سی‌سی کرده واسه رئیس که آره تو این عددها رو خوندی من زدم تو اکسل پس چرا این ایرادا هست؟ بعدم شیش تا علامت تعجب! ای بابا دوباره من بدهکار شدم!
منم جوابش رو دادم و سی‌سی کردم به رئیس که عزیزم من خوندم تو چک کردی که تو اکسل همین هست یا نه. اما الان عددهای اکسل که ایراد نداره. عددهایی که تو سایت زدی ایراد داره و اون قسمت سایت رو بنده روحم هم خبر نداره.
خلاصه کشش ندیم. تازه خودش هم یه ایراد دیگه پیدا کرد و عددها کانفرم شد. اما بعد از عید که اومد دوستمون با توپ پر اومد و طلبکار! حالا حرف من کلا اینه که حالا 60 درصد کار رو دادین به من (اون هم کارهایی که پیگیری داره و استرس و بدبختی) چشمم کور انجام می‌دم می‌خواستم اون کار بی‌استرس قبلی رو به بهانه‌های واهی ول نکنم. اما خدا وکیلی اون 20 درصد خودت رو خودت انجام بده. چرا فقط به من که می‌رسه یاد تیم‌ورک می‌افتین؟ الان هم من دو روز رفتم مسافرت دوباره تا برگشتم یه خروار کار ریخت سر من و خودش نیومد که چی؟ من مریضم. بعد صبح زنگ زده با صدای شارژ و خوشحال که کوچکترین نشانه‌ای از مریضی نداره یه لیست کار جور کرده که این اینجاست و اون اونجا. ایش بهش.
خلاصه که این روزها هم من دارم به جای دو الی سه نفر کار می‌کنم و سر کار سرم بسیار بسیار شلوغه.
توی خونه هم به همچنین. راستش الان دیگه وقتش نیست بگم چرا. انشالله به زودی در اون باره هم می‌نویسم. فعلا.

غرنامه

امروز دوباره هی خارش مغزی گرفتم دلم می‌خواد بنویسم اما نمی‌دونم در باره چی؟
روزها داره برام سنگین می‌گذره. روابطم با همسرجان ظاهر خوبی داره اما توی دلم خیلی سرد شده. دلم می‌خواد دوباره گرم بشه اما نمی‌شه. نمی‌دونم باید چکار کنم. دلم می‌خواد دوباره خیلی دوستش داشته باشم. من زندگی‌ام با همسرجان رو با عشق شروع نکردم. قبول دارم. تصمیمم برای ازدواج با اون توی اون موقع از نظر خودم یه تصمیم عاقلانه بود. من ته دلم همیشه یه نفر دیگه رو به عنوان همسرم تصور کرده بودم. دوستش داشتم و از نشانه‌ها هم اینجوری برداشت می‌کردم که اون هم بهم فکر می‌کنه. اما اون هیچ وقت پاپیش نگذاشت و از این طرف من دائم زیرفشار خانواده‌ام بودم برای ازدواج که از هشت نه سالگی برام جهیزیه می‌خریدند و این اواخر خواستگارهای عجیبی مثل دیپلمه مغازه‌دار و نابینا و مطلقه برام پیدا می‌کردند و حتی وقتی می‌گفتم که نه می‌گفتند بیشتر فکر کن! یعنی از دید اونها برای من 27 ساله دیگه خیلی دیر شده بود و وقتش بود که به هر نحوی ازدواج کنم! من تصمیم گرفتم که به همسرجان بله بگم با اینکه فاصله بسیااااار زیاد فکری‌مون رو می‌دیدم و می‌دونستم. اما اون روزهای یه جورهایی با خودم لج کرده بودم. یادمه مامان و بابام با ذوق دنبال کارهای عقد بودند و هی این طرف و اون طرف واسه سفره عقد و سفارش چیزهای دیگه می‌رفتند و من حتی نا نداشتم که برم ببینم چی سفارش می‌دهند. شما بگون حتی یه کوچولو ذوق و شوق توی وجودم بود نبود. همش هم به خودم می‌گفتم اگه همه این کارها برای رسیدن به ف بود چقدر همه چیز عوض می‌شد.
اما بعد از همه اون اتفاق‌ها، بعد از اینکه با همسرجان عقد کردیم و یکی دو ماه گذشت من با تمام وجودم همسرجان رو دوست داشتم. قلب ساده من که توی تمام عمرم به صورت رسمی به کسی سپرده نشده بود و به جز اون دلبستگی ساده و یکطرفه به هیچ کس دیگری سپرده نشده بود، یکدفعه از شدت عشقی که نسبت به اون پیدا کرده بودم مملو شده بود و یادمه که از این شدت عشق ترسیده بودم و گیج بودم. اما نشد که از این عشق سرشار بشیم. عوامل خیلی خیلی مختلفی وجود داشت. اما من در رأس همه همسرجان رو مقصر می‌دونم. اون ذهن و تربیت سنتی‌اش که می‌گه محبت رو به زن نشون نده که پررو می‌شه. غافل از اینکه این فرمول اگر هم جواب می‌داده واسه همون زن سنتی بوده که مفری به جز شوهرش نداشته و جز اون کسی توی زندگی‌اش نبوده نه زن مستقل و متکی به خود امروزی. عشق من به همسرجان همون اندازه که عظیم و نو و غیر قابل مهار بود، به همون سرعت هم دود شد  و رفت هوا. الان حدود 5 سال و نیم از اون روزها می‌گذره و حس من به همسرجان خیلی کمرنگ شده. علت‌ها دیگه‌ای هم هست. اما اصل قضیه اینه که من این حال رو دوست ندارم. دلم می‌خواد بازهم گرم باشم نسبت بهش.
الان تمام عشق عالم توی قلبم نسبت به پسرک جمع شده. اما این خستگی روحی گاهی وقت‌ها اینقدر زیاد می‌شه که حوصله اون رو هم ندارم. این خیلی آزارم می‌ ده. فعلا همین.